Bulgaristan’da yoksulluğun yeni yüzü – sağlık eşitsizlikleri…
KNSB Sosyal ve Sendikal Araştırmalar Enstitüsü uzmanlarına göre Bulgaristan nüfusununun en yoksul olan yüzde 20’lik kısmı, en zengin yüzde 20’lik kısmına kıyasla Covid-19 ile ilgili daha büyük tehlike ile karşı karşıya.
Bu tehlike çoğunlukla tıbbi riskler içeriyor. Maddi durumu daha zayıf olan haneler sağlığı için gerekenleri tam olarak yapmak durumunda değil. Bu insanlarda sık sık yan hastalıklar geliştiği için onlar daha riskli grupta yer alıyorlar. Ayrıca eğitim seviyeleri daha düşük olduğu için işsiz kalmaları ihtimali de daha yüksek olur. Neticede bu hanelerin kriz öncesine göre daha da yoksul hale gelmelerinin ekonomik önkoşulları ortaya çıkıyor.
Hanelerdeki sağlık harcamaları gelir düzeyine göre orantısız şekilde yüksek. KNSB ekonomi uzmanı Lüboslav Kostov, BNR’ye konuşurken bu durum sözüm ona “sağlık eşitsizliklerine” yol açıyor, dedi.
Tıbbi kriz, insanları ve gelirlerini birçok sınamaya ile karşı karşıya getiriyor ve bu durum artık açıkça görülüyor. Son yıllarda insanların aldığı gelirlerin yüzde 30’luk bölümü ilaç, hastane, muayene veya tedavi olmak üzere sağlık ihtiyaçlarının karşılanması için harcandı.
Hem bu tespit, kriz öncesinde orta düzey gelir alan insanlar için geçerli. Asgari emekli aylığı ve asgari maaş alanlara bakacak olursak ise orada bu sorunun boyutları daha da ciddi – onlarda bu oran yüzde 50 ile yüzde 118 arasında değişiyor. Yani 300 leva emeklilik alan bir kişi hastalandığında ilaç, tedavi ve hastane harcamaları, emekli aylığının yüzde 118’ini buluyor.
Hal böyle olunca düşük gelirli vatandaşlar, tedavi ile ilgili doğrudan ihtiyaçlarını karşılamak üzere hızlı kredi veya tüketim kredisi kullanmak zorunda. Ayrıca durum koronavirüsten çok önce öyleydi. Oysa şimdi vatandaşlar ilaç yedeği oluştururken her türlü muayene ve testler yapılırken haneler üzerindeki sağlık gideri yükü çok daha büyük.
Dolayısıyla orta gelirli vatandaşların sağlık hizmetlerine ayırdıkları bu yüzde 30’luk gelir oranı, önümüzdeki yılda yüzde 60-80’i bulabilir. Düşük gelirli olanlar ise gittikçe daha çok kredi almak zorunda kalacaklar. En düşük gelirli olanlar ise varlığını sürdürmek çin sık sık çocuklarının, hısım ve akrabalarının yardımına muhtaç kalıyorlar.
Lüboslav Kostov’un öne sürdüğü gibi sağlık krizinin yol açtığı eşitsilikler, Bulgar toplumuınun yüz yüze geleceği bir sorun olacak.
Yılın 3. çeyreğine ilişkin KNSB verilerine göre ülkedeki hanelerin üçte ikisinde kişi başına düşen gelir, geçim sınırının altındadır. Yoksul gurubundaki kişi sayısı önceki çeyreğe göre değişmezken 2019 yılının Aralık ayına göre 200 bin kadar büyük.
Sendika uzmanlarına göre bu artış bir yandan yoksulluk çigisinin yükselmesine diğer yandan ise pandeminin en yoksul nüfusu en ağır vurmasına bağlı olmakta.
Koronavirüs kirizi, eşitsizlikleri daha da artırdı, çünkü niteliksiz ve düşük gelirli işçiler pandemiden dolayı işini ilk kaybedenler oldular.
“Bulgaristan’da yıllardır eşitsilikler sorunu var, fakat şu an pandemiden dolayı durum daha da kötüleşiyor. Gelirlerinin büyük bir bölümünün tedavi için harcandığı bu insanları düşünmek gerekir” şeklinde konuştu KNSB ekonomi uzmanı Lüboslav Kostov.
